Naamkunde

Wat betekenen onze plaatsnamen en waar komen onze familienamen vandaan? Dat zijn de centrale vragen waar de naamkunde of onomastiek een antwoord probeert op te zoeken. De cursus naamkunde behandelt in 11 lessen een inleiding tot de Vlaamse toponymie en antroponymie.

Om zich te kunnen oriënteren, heeft de mens altijd al namen gegeven aan plaatsen in zijn omgeving. Die plaatsnamen werden niet zomaar uitgevonden, maar gaan terug op elementen uit de toen gangbare, dagelijkse woordenschat, waarmee een zinvolle, beschrijvende uitdrukking tot stand kwam. De toponymie gaat met andere woorden op zoek naar de oorspronkelijke of etymologische betekenis van een plaatsnaam. Dat leidt niet enkel tot inzicht in onze historische taalkunde, maar evenzeer tot kennis over onze vroegste bewoningsgeschiedenis. We bekijken niet alleen de nederzettingsnamen van de prehistorie tot de late Middeleeuwen, maar ook de microtoponymie van een dorp zoals terreinnamen, waternamen en straatnamen.

In het tweede deel van de lessenreeks wordt de Vlaamse antroponymie behandeld. We verkennen de evolutie van voornaam over bijnaam tot familienaam. We leren de oorspronkelijke betekenis van familienamen bloot te leggen en hoe we die kunnen indelen in categorieën. Daarnaast zien we ook hoe bijvoorbeeld de morfologie of de spelling van de familienaam verraadt waar de oorspronkelijke naamdrager vandaan komt.